Aanvullingen
Vul deze informatie aan of geef een reactie
Hoe duurzaam is denim? Innovaties uit eigen land.
4
1
Het is misschien wel het populairste kledingstuk allertijden: de spijkerbroek. Ooit bedoeld als werkkleding, nu voor velen een onderdeel van hun dagelijkse garderobe. Helaas kleven er een aantal flinke nadelen aan spijkerstof.
Gif- en fijnstoffen
Zo wordt er bij de productie van katoen voor één spijkerbroek minstens 4000 liter water verbruikt en komen er bij het verven van de katoengaren veel giftige stoffen in het grondwater terecht. Na het verven wordt de meeste denim direct weer gebleekt, wat ook weer veel water kost en giftig afval oplevert. De kunstmatige slijtageplekken die je veel ziet bij spijkerkleding zijn meestal het resultaat van zandstralen. De fijnstof die bij deze techniek vrijkomt is bij inademing erg schadelijk voor de gezondheid. Met andere woorden: denim belast mens en milieu aanzienlijk.
Denim werkschort met twee steekzakken voorop, fabrikant Van de Waal, ca. 1950-1970, collectie Museum Rotterdam
Kunnen wij als consument eigenlijk nog wel met een gerust hart denim dragen? Gelukkig wel. Er zijn namelijk steeds meer – Nederlandse! – merken die investeren in het verduurzamen van denim. Hieronder een klein overzicht van wat er in ons land zoal speelt op het gebied van duurzaam denim aan de hand van drie momenten in de levenscyclus van een spijkerbroek: materiaalkeuze, productieproces en gebruik.
Materiaal
Eerst even een paar cijfers: de traditionele katoenproductie neemt ongeveer 3% van de wereldwijd beschikbare landbouwgrond in beslag, maar verbruikt naast enorme hoeveelheden water ongeveer 25% van alle gebruikte pesticiden in de wereld. Dat is meer dan elk ander gewas. Om een idee te geven: voor één spijkerbroek wordt gemiddeld 325 gram pesticiden gebruikt.
Gelukkig zijn er steeds meer alternatieven voor traditionele katoen. Neem biologisch katoen. Het grootste voordeel van biokatoen is dat er geen bestrijdingsmiddelen bij gebruikt worden. Veel gezonder dus voor mens en milieu. Het Nederlandse merk Kuyichi was een voorloper in duurzaam denim: ze profileren zich sinds 2001 als duurzaam denim label en het merk gebruikt inmiddels voor meer dan 95% van haar collectie biologisch katoen.
Het van oorsprong Nederlandse G-Star RAW zoekt naar duurzame alternatieven voor katoen. Samen met het bedrijf Bionic Yarn vissen zij plastic uit de oceaan en recyclen dat tot polyester garen. Dit garen wordt vermengd met katoen en vervolgens gebruikt voor een speciale denim collectie genaamd ‘RAW for the Oceans’. Zo zijn er minder rauwe grondstoffen nodig en maken ze de oceaan een beetje schoner.
G-Star 'RAW for the Ocieans', denim bomberjack, 2015. Bron: rawfortheoceans.g-star.com/
Een andere optie is recycling. Katoenvezels zijn namelijk enorm sterk. Zo sterk dat de kleding die wij weggooien vrijwel nooit versleten is en prima nog een paar rondes mee kan. Het Amsterdamse merk Kings of Indigo (KOI) maakt daar gebruik van en produceert denim van gerecycled katoen. Als je je spijkerbroek zat bent kun je hem bij hen inleveren en maakt KOI er weer nieuwe garens van. Het kan nog simpeler: Mick Keus haalt in zijn Amsterdamse Jeansatelier vintage Levi’s 501 broeken uit elkaar en zet ze vervolgens weer zo in elkaar dat de modellen beter in het huidige modebeeld passen.
Productieproces
Niet alleen de materiaalkeuze is van invloed op de voetafdruk van denim, ook de manier waarop het materiaal verwerkt wordt is van belang.
De typisch blauwe kleur van denim wordt bereikt door de garens te verven. Vroeger gebeurde dat met de natuurlijke kleurstof indigo. Deze kleurstof geeft een intense kleur blauw, maar het natuurlijke karakter van de verf zorgt ervoor dat het resultaat van elke verfbeurt iets varieert. Tegenwoordig wordt er dan ook vooral synthetische indigo gebruikt, wat een uniformer resultaat geeft, maar een product is van de biochemische industrie en veel afval oplevert. Verschillende kleinere denim merken grijpen gelukkig steeds vaker terug naar de traditionele verftechnieken waarmee ze zorgen voor herwaardering van het unieke karakter van natuurlijk geverfde materialen. Indigo People uit Amsterdam verkoopt natuurlijk geverfde indigo sjaals en bij Blue Print Amsterdam kun je workshops volgen in natuurlijk verven met indigo (of kant en klaar geverfde items kopen!). Ook KOI heeft een speciale kledinglijn met alleen maar natuurlijk geverfde stukken.
Een ander probleem van denim is dat na het verven van de garens de stof vaak ook weer gebleekt wordt. Traditioneel gebeurt dit met chemische bleekmiddelen en wordt er veel water verbruikt. KOI bleekt haar denim met gassen zoals ozon, waarbij enorm wordt bespaard op water en er minder chemisch afval vrijkomt. Aan zandstralen doen ze ook niet meer. De kunstmatige slijtageplekken maakt KOI met behulp van lasers wat veel veiliger is voor mens en milieu.
Gebruik
De keuze voor materiaal en productieprocessen ligt bij de producenten, maar als consument heb je ook invloed op hoe belastend jouw spijkerbroek is voor het milieu. Natuurlijk in je keuze voor een bepaald merk, maar ook in of je je broek koopt of leaset. Sorry, een broek leasen? Ja, bij MUD jeans kan het. Of beter gezegd: je koopt de broek, maar je leaset de katoen. Als je de broek niet meer draagt stuur je hem terug naar MUD en zij verkopen de broek ofwel als onderdeel van hun speciale vintagelijn (de broek wordt dan vernoemd naar de eerste eigenaar) of ze recyclen het katoen en maken er nieuwe kleding van. Jij krijgt vervolgens korting op je volgende aankoop.
Een gat in je broek is natuurlijk geen reden om je broek meteen terug te sturen. Daar heb je tegenwoordig repareerservices voor. MUD jeans biedt een gratis repair service voor als je uit je broek scheurt en ook Kings of Indigo moedigen repareren aan door speciale KOI Repair Kits te verstrekken.
Spijkerbroek Levi's 501, zwaar opgelapt, ca. 1990-1994, collectie Museum Rotterdam
Ter afsluiting nog een tip: het is echt niet nodig je spijkerbroek wekelijks te wassen. Vieze geurtjes verdwijnen ook als je je broek even buiten laat luchten of in de badkamer hangt terwijl je onder de douche staat.
Websites
Deel
Ik heb helaas een aanvulling op het gebied van biologisch katoen: Hoewel het natuurlijk goed is om het gebruik van kunstmest en pesticiden terug te dringen is dat in dit geval niet zonder nadelen. Zonder chemische middelen groeit katoen langzamer en is de opbrengst per hectare kleiner. Dit betekent dat het waterverbruik per kilo katoen (wat altijd al hoog is) zwaar toeneemt. In gebieden waar droogte toch al dreigt is dit een probleem.
Ook daarom is de ontwikkeling naar hergebruik van kledingstukken en vezels dus belangrijk. En het leuke aan denim is, dat de aard van de kleding zich daar goed voor leent.