‘Non-iron’: innovatie voor de traditionele werkschort

Tot op de dag van vandaag dragen vrouwen in streekdracht uit Rouveen en Staphorst bij huishoudelijk werk een werkschort met ingestreken plooien. Als vanaf 1975 de synthetische stof terlenka op de markt komt blijkt deze strijkvrije stof een uitkomst voor de geplooide Staphorster schorten.

Van wit naar blauw

Bij licht huishoudelijk werk en bijvoorbeeld tijdens kookles op de huishoudschool droegen vrouwen en meisjes eerder een witte katoenen schort.

Meisje met witte werkschort, 1960. Foto AA 78753, collectie Nederlands Openluchtmuseum.

In het derde kwart van de 20^ste eeuw ‘verkleurde’ de witte schort om praktische redenen naar het minder besmettelijke lichtblauw. De tailleband, het zogenoemde ‘boordje’, kan van hetzelfde materiaal gemaakt zijn als de schort, maar dikwijls kiest men een afwijkende stof. Aan de kleurencombinatie is te zien of de draagster wel of niet in de rouw is.

Blauwe katoenen werkschort, vervaardigd in de jaren zeventig. Inventarisnummer K.50-80, collectie Nederlands Openluchtmuseum.

Terlenka

In de schort werden verticale plooien ingestreken. Deze verdwenen echter bij het wassen, waardoor na iedere wasbeurt de plooien opnieuw ingestreken moesten worden. In het laatste kwart van de 20^ste eeuw verving terlenka de voordien gebruikte stevige katoenen stof. Terlenka was innovatief vanwege de goede wasbaarheid (kleurecht) en bij het wassen op lage temperatuur bleven de ingestreken verticale plooien in de schort.

Vanuit de wasmachine wordt de schort vochtig opgevouwen en met een paar elastiekjes of een bandje erom gedroogd. Sommige vrouwen drogen hun schorten tussen een radiator van de centrale verwarming.

Advertentie voor Terlenka in FLAIR, oktober 1969. De advertentie beschrijft Terlenka als ‘the space-age fibre’, een materiaal dat zijn tijd ver vooruit zou zijn. Bron: Sweet Jane op Blogspot.

Nieuwe materialen in de streekdracht

Streekdrachten staan bekend om hun eervolle traditie. Specifieke gebruiken in de kleding zijn streekgebonden en stammen af van jarenlange overlevering. Maar: mode heeft wel degelijk invloed op streekdrachten, bijvoorbeeld wanneer het handige nieuwe materialen betreft. Zo hebben fiberfill en ritssluitingen hun weg gevonden in de streekdracht van Bunschoten-Spakenburg.
 

Modemuze@OBA: Innovation

Van 18 mei tot en met 2 september is het terlenka werkschort te zien in de tentoonstelling Modemuze@OBA: Innovation. Voor de tentoonstelling selecteerden 15 musea en 4 verzamelaars innovaties uit de modegeschiedenis.

Klik hier voor alle verhalen over innovatie uit de tentoonstelling, of bekijk de aankomende Meet Ups en Masterclasses in de agenda.

Meer inventieve streekdracht

Jacco Hooikammer, 'Het kachelhaakje - een bijzonder hulpmiddel' op Modemuze.