Baas in eigen buik!
Het kan jullie niet ontgaan zijn: de Cruise 2020 collectie van Alessandro Michele voor Gucci.[1] Met ontwerpen voorzien van indrukwekkende borduursels en fascinerende sieraden ademde de show Gucci. Maar, ook met een belangrijke boodschap: naast de glamour presenteerde Michele jurken voorzien van borduursels in de vorm van een baarmoeder en eierstokken en jasjes met spreuken als My Body My Choice. Heel verrassend is dit sociale engagement niet vanuit Gucci, actueel is het des te meer.[2]
Op de vraag waarom gaf de ontwerper als antwoord: “Women should be free to choose what they want and terminate a pregnancy ... [It] is the most difficult choice for a woman to make and I respect that choice."[3] Met deze boodschap plaatst hij zijn ontwerpen in het hart van de actuele discussie rondom het recht op zelfbeschikking. En met succes: de jurk en het jasje gingen in no time viral. Mode, maar ook het sieraad, blijkt een sterk medium om een boodschap uit te dragen.
Instagram Milou Deelen: "BAAS IN EIGEN BUIK • Een dikke *** naar de 25 (witte) mannen die in Alabama vóór hebben gestemd. Zoals de feministische leuze van de Dolla Mina’s uit de tweede golf luidt: baas in eigen buik. Want ik wil zeggenschap over míjn eigen lijf.#baasineigenbuik"
Een duidelijke boodschap
Door de ontwikkelingen in Amerika, waar in verschillende staten nieuwe restrictieve wetten worden ingevoerd, wordt het recht op het beëindigen van een zwangerschap en geboortebeperking opnieuw ter discussie gesteld. Dolle Mina’s, een feministische beweging die zich in de jaren zeventig onder andere inzette voor het recht op zelfbeschikking, schreven de woorden ‘Baas in eigen buik’op hun blote buik, jonge meiden doen dit anno 2019 opnieuw. De spreuk die in 2019 door Michele weer in het leven wordt geroepen blijkt 50 jaar na dato opnieuw relevant.
Ook de catwalk wordt zo een plek voor politieke of sociale statements.[4] Hiermee wordt gebruik gemaakt van de kracht van kleding en sieraden. Als protest of als aanhanger, op een directe of indirecte wijze, dicht op het lichaam dragen we de meest intieme en persoonlijke boodschappen.
De hoodie die begin juni door Miley Cyrus en Marc Jacobs op de markt werd gebracht speelt hier duidelijk op in. Met de verkoop van de trui, waarop een foto van Cyrus en de tekst ‘Don’t f*ck with my freedom’ staat gedrukt, steunen de zangeres en Jacobs de non-profit organisatie Planned Parenthood.[5] Ook via sieraden wordt er aandacht gevraagd voor het standpunt van individuen. In de jaren zeventig en tachtig waren er vele buttons in omloop, vandaag de dag vinden sieraden waarin iemand zich uit als pro-choice of pro-life weer gretig aftrek.[6]
Hoodie met een foto van Miley Cyrus, in samenwerking met Marc Jacobs – online via hypebae.com
Seksuele vrijheid
Hoewel al eeuwenlang aan geboortebeperking werd gedaan, wordt dit pas in de jaren zestig met de introductie van de anticonceptiepil betrouwbaar. In de serieI Had Sex Yesterdayreflecteert de jonge Keren Gispanin een toegankelijke beeldtaal, die niet ver van de populaire button verwijderd is, op deze seksuele vrijheid van de vrouw, maar tevens op de complexiteit die hiermee gepaard gaat.Morning-after pillen worden geplaatst als edelstenen in een broche, een pessarium krijgt de taak om een diamant te omlijsten.[7] Gispan speelt op subtiele wijze met beladen materialen, waarmee ze zichzelf, maar ook de drager van haar werk, betrekt in de discussie van vandaag.
Op minder subtiele wijze is dit ook het geval bij het werk van Nanna Melland. Melland spreekt zich in 687 years uit over de behoefte van vrouwen aan de controle van hun vruchtbaarheid: ‘To give birth to a child is something truly beautiful. However, the potential 15 pregnancies a woman can have during her lifetime, are for most women and couples something that requires an element of control. Despite differences in nationality, religion and culture we share a need to control fertility.’[8]
In Nederland gebruikte in 2017 meer dan zeventig procent van de vrouwen van 16 tot en met 49 jaar anticonceptie met als meest gebruikte middel de anticonceptiepil, als tweede de spiraal.[9] Op dergelijke cijfers reagerend verwerkte Melland gebruikte anticonceptiespiraaltjes van meer dan 200 verschillende vrouwen tot een halssieraad, die met de positionering op de onderbuik de aandacht op een directe manier weet vast te houden.
Een tegengeluid
Het spiraaltje en de pil zijn nog steeds de meest gebruikte anticonceptiemiddelen ter wereld en hebben een grote rol gespeeld in de vrouwenemancipatie. Toch ziet men vandaag de dag een mindering in het gebruik van de pil bij jonge vrouwen. Vrouwen zijn zich steeds meer bewust van de keerzijde van de hoge dosering van hormonen die worden ingenomen. Op jonge leeftijd starten meisjes met de pil, waardoor er tot het moment dat ze besluiten wel kinderen te willen de dosis van de reeds ingenomen hormonen hoog is. Het kan maanden duren voordat de vrouw opnieuw vruchtbaar is. In het recente werk van Laila Marie Costawordt onder andere deze twijfel op een directe maar treffende wijze verbeeld. In de serie Thank You Big Pharmaverwerkt ze haar eigen voorraad van (gebruikte) pillenstrippen tot sieraden die niet misstaan in de huidige jongerencultuur.[10] De pillenstrips hebben de ontwerpster jarenlang in staat gesteld een leven te leiden dat niet mogelijk was voor eerdere generaties vrouwen. De middelen hebben echter bijwerkingen waarvan sommige nog niet volledig zijn onthuld. De titel van de serie verwijst dan ook naar de grote invloed die de farmacie heeft op de regulering van ons ‘vruchtbare’ leven.
Baby’s op commando
Vrouwen in veel Westerse landen hebben vandaag de dag ook de vrijheid zwanger te worden zonder de seksuele daad. Kunstmatige bevruchtingwordt sinds de jaren zeventig via vele wegen bestreden, maar wordt tevens door de wetenschap steeds verder gebracht. Carole Deltenrezet dit in haar werk Hunt Trophyen Assembly Lineop scherp. De seksuele vrijheden van de vrouw worden hierin op bijna ludieke wijze benaderd als een overwinning. Hunt Trophybestaat uit 40 latex kolfjes, waarin het zaad van de man kan worden opgevangen en die kunnen dienen als een persoonlijke spermabank. Het zaad zal echter door het latex worden afgebroken, uitdrogen en op geen enkele manier meer kunnen worden gebruikt voor een bevruchting.[11] In het halssieraad Assembly Lineheeft Deltenre de latex kolfjes vervangen voor industrieel vervaardigde plastic flesjes. Hiermee refereert ze naar de anonimiteit van een spermadonor, maar tevens naar de ‘alledaagsheid’ van seks.
Body Control
Reflectie op de grenzen van ons lichaam en de mogelijkheden die we hebben om ons lichaam te manipuleren zijn vandaag de dag in vele vormen onderdeel van de publieke discussies en hiermee ook als onderwerp binnen de mode- en sieraadvormgeving. Denk daarbij bijvoorbeeld aan nieuwe technologieën en plastische chirurgie. Verschillende van bovenstaande sieraden zijn vanaf 1 november 2019 te zien in de tentoonstelling Body Control, mode en sieraden op de grens van de mens.[12]
Noten
[1] https://www.vogue.com/fashion-shows/resort-2020/gucci/slideshow/collection#1
[2] Vanaf 2013 zet Gucci zich bijvoorbeeld in voor gendergelijkheid met Chime for Change: https://chime.gucci.com/
[3] https://www.theguardian.com/fashion/2019/may/29/latest-gucci-show-wades-into-debate-on-us-abortion-bans-alessandro-michele
[4] Zoals eerder op Modemuze uiteengezet in de blog van Derek Westervelt voor de tentoonstelling Fashion Statements in het Amsterdam Museum: https://www.modemuze.nl/blog/fashion-statements-sociaal-engagement-de-mode
[5] https://www.dazeddigital.com/fashion/article/44720/1/miley-cyrus-marc-jacobs-planned-parenthood-charity-hoodie-pro-choice-abortion
[6] https://www.modemuze.nl/blog/de-button-als-communicatiemiddel
[7] https://www.kerengispan.com/i-had-sex-yesterday
[8] http://www.nannamelland.com/site/text/projects/p4/Togivebirthtoachild.....pdf
[9] https://www.rutgers.nl/sites/rutgersnl/files/PDF-Onderzoek/Seksuele_Gezondheid_in_NL_2017_23012018.pdf
[10] https://www.lailamariecosta.com/thank-you-big-pharma
[11] https://caroledeltenre.com/2015/02/03/trophee-de-chasse/
[12] https://www.museumarnhem.nl/de-kerk/
Deel
Aanvullingen
Vul deze informatie aan of geef een reactie
Reactie