Friese zonhoedlint: vrijheid, gelijkheid en broederschap!

Vrijheid en afkeer tegen de aristocratie? Dat werd gedeeld met dit lint. Naar aanleiding van de tentoonstelling 'Maison Amsterdam' deel ik in dit blog meer over de zonhoed met dit bijzondere lint uit collectie Fries Museum.

Een hoed van een meter

Ter bescherming tegen de zon dragen vrouwen in Friesland in de achttiende eeuw een grote zonhoed. De hoed is gemaakt van gevlochten stro en aan de onderkant bekleed met een katoenen stof.

Door de bijzondere vorm van de hoed, halfrond en plat, kan hij worden gedragen over een Duitse muts. Deze muts heeft aan de voorkant een brede luifel van kloskant. In de loop der jaren wordt de luifel steeds groter. De zonhoed groeit mee en kan uiteindelijk wel een meter breed worden.

Zonhoed haakjes

Erg praktisch is zo’n grote zonhoed niet in het vlakke, winderige Friesland. Om te zorgen dat de hoed niet wegwaait wordt met haakjes een lint vastgemaakt aan de hoed, die de draagster in de hand vast kan houden of haar arm doorheen kan steken. Deze linten zijn geweven of soms geborduurd.

Dit exemplaar is versierd met geborduurde takjes met bloemen en daartussen een vrijheidsboom. Deze bomen worden in 1795, na de inval van de Fransen en de oprichting van de Bataafse republiek, in verschillende steden geplant. Ze worden versierd met vlaggen, linten, bloemen en worden soms getooid met een vrijheidshoed, die symbool staat voor de vrijheid.

Verzet tegen stadhouder Willem V

De patriotten, blij met de komst van de Fransen, vieren feest en dansen om de boom. Zij verzetten zich tegen de in hun ogen falende stadhouder Willem V, prins van Oranje-Nassau (1748-1806) en willen een democratisering van de Republiek waarbij er meer macht is voor de burger. De patriotten onderschrijven de idealen van de Franse Revolutie: vrijheid, gelijkheid en broederschap. Deze woorden zijn ook te lezen op het zonhoedlint waarmee de draagster duidelijk laat zien waar haar loyaliteit ligt.

Modemuze@Maison Amsterdam

Van 18 september tot en met 3 april 2022 is de zonhoedlint te zien in de tentoonstelling Maison Amsterdam: De stad, de mode en de vrijheid. Voor de tentoonstelling tonen 15 partnermusea een object uit eigen collectie gelinkt aan het onderwerp vrijheid en codetaal.